Cảng Chittagong của Bangladesh vừa áp dụng biểu phí dịch vụ mới, khiến chi phí tăng trung bình 41%, buộc các hãng vận tải lớn như MSC, Maersk và CMA CGM phải áp thêm phụ phí để bù đắp. Đây là lần điều chỉnh quy mô lớn đầu tiên kể từ năm 1986, và mức tăng này được cho là sẽ tác động mạnh đến ngành xuất khẩu may mặc – trụ cột kinh tế của Bangladesh.
Theo Cảng vụ Chittagong, mức phí mới áp dụng cho tất cả các loại tàu và container. Tuy nhiên, Hiệp hội các nhà sản xuất và xuất khẩu hàng may mặc Bangladesh (BGMEA) cho biết họ đã đề nghị chính phủ hoãn việc tăng phí thêm một năm, song đề xuất bị bác bỏ. Ông Nasir Uddin Chowdhury, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực BGMEA, cáo buộc chính phủ có ý định chuyển phần lớn cầu cảng cho các nhà khai thác nước ngoài. Theo kế hoạch, Bangladesh sẽ bàn giao quyền quản lý ít nhất ba bến cảng, trong đó có New Mooring Container Terminal – bến lớn nhất của Cảng Chittagong – cho các tập đoàn như Mediterranean Shipping Company (MSC) và DP World trước tháng 12 năm nay. Ông Chowdhury cho rằng, việc tăng phí này nhằm làm cho hoạt động cảng trông có lợi nhuận hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà khai thác nước ngoài hưởng lợi từ phần doanh thu tăng thêm.
BGMEA cảnh báo rằng chi phí leo thang có thể làm suy yếu năng lực cạnh tranh xuất khẩu của Bangladesh trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu suy giảm, trong khi thuế nhập khẩu cao từ Mỹ tiếp tục đe dọa nền kinh tế xuất khẩu của quốc gia này. Ông Mahfuzul Hoque Shah, nguyên Giám đốc Phòng Thương mại và Công nghiệp Chittagong, cho rằng lạm phát hiện đã ở mức 8,5% và việc tăng phí sẽ còn đẩy giá cả leo thang hơn nữa. Nhiều hiệp hội và doanh nghiệp, trong đó có Hiệp hội Đại lý Vận tải Biển Bangladesh, từng đề xuất giới hạn mức tăng trong khoảng 10–15%, song không được chấp thuận. Phía Cảng vụ Chittagong bảo vệ quyết định, khẳng định rằng mức phí mới vẫn thấp hơn nhiều quốc gia khác. Tuy nhiên, theo Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), sau đợt tăng này, Cảng Chittagong đã trở thành cảng đắt thứ hai trong khu vực Nam Á, vượt qua 13 cảng khác.
Trước sức ép chi phí, các hãng vận tải lớn đã bắt đầu chuyển gánh nặng sang khách hàng. MSC áp dụng phụ phí “port cost recovery” từ 100 đến 200 USD cho mỗi container 20 feet, tùy loại hàng, bắt đầu từ thứ Năm. Maersk nâng phí xử lý cảng lên 165 USD cho container 20 feet và 310 USD cho container 40 feet, trong khi CMA CGM áp dụng phụ phí khẩn cấp 45 USD và 70 USD tương ứng, hiệu lực từ ngày 26 tháng 10. Các hãng này cho biết việc áp phụ phí là cần thiết để bù đắp chi phí địa phương tăng mạnh. Do Cảng Chittagong xử lý tới hơn 92% tổng lượng hàng xuất nhập khẩu của Bangladesh, các doanh nghiệp gần như không thể tránh khỏi khoản chi phí mới này.
Theo thông báo từ tháng 9, phí vận chuyển container là nhóm tăng mạnh nhất, khi chi phí trung bình mỗi container 20 feet (TEU) tăng 37%, từ khoảng 97 USD lên 133 USD. Phí container nhập khẩu tăng 47 USD, xuất khẩu tăng 25 USD, trong khi chi phí bốc dỡ container từ tàu tăng thêm khoảng 25 USD. Khoảng 60% hàng nhập khẩu tại Cảng Chittagong được xử lý tại khu neo ngoài khơi (outer anchorage), nên chịu mức tăng thấp hơn do không sử dụng cầu cảng. Hiện Cảng vụ Chittagong (CPA) đang áp dụng hơn 150 loại phí dịch vụ khác nhau. Đáng chú ý, đợt tăng phí lần này diễn ra ngay sau khi các cảng cạn (ICD) tư nhân gần đó cũng nâng phí xử lý hàng xuất khẩu và container rỗng tới 60% từ tháng 9, khiến tổng chi phí logistics tại Bangladesh tiếp tục leo thang và gây thêm áp lực cho các nhà xuất khẩu trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt.
Nguồn: Sourcing Journal
