Các ứng dụng của sợi dứa: Các giải pháp cho sợi dệt kỹ thuật
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các giải pháp sợi bền vững, sợi dứa đang mang lại các lựa chọn thay thế tốt hơn cho các nhà sản xuất da và phụ kiện.
Trước tình hình hiện tại, sự thức tỉnh của ngành công nghiệp thời trang đã nâng cao nhận thức về những tác hại do khí thải gây ra đối với bầu khí quyển. Từ những thay đổi trong chính sách tìm nguồn cung ứng sản phẩm của các thương hiệu cao cấp đến việc áp dụng các mô hình bền vững của các thương hiệu thời trang nhanh, cho thấy được mức độ cấp thiết của vấn đề này.
Để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về các giải pháp sợi bền vững, sợi dứa đang mang lại các lựa chọn thay thế tốt hơn cho các nhà sản xuất da và phụ kiện. Là một phần trong giai đoạn thứ tám của chiến dịch Conscious Exclusive (ra mắt các bộ sưu tập hướng tới cuộc hành trình tuần hoàn trong thời trang), H&M đã ra mắt bộ sưu tập mới nhất được làm từ chất liệu bền vững. Lần đầu tiên, chiếc áo khoác làm từ vải Piñatex –sợi dứa với bã trái cây họ cam quýt và chiết xuất từ cây tầm ma đã được H&M trình làng. Chủ tịch của Ananas Anam (nhà phân phối của Piñatex), Mélanie Broyé-Engelkes cho biết: “Piñatex có thể thay thế một nửa thị trường da toàn cầu”.
Là một chất xơ có nguồn gốc từ thực vật, xơ dứa được sản xuất tự nhiên; đây là một lựa chọn mang tính liên tục và chất liệu này có thể phân hủy sinh học rất có ích cho các ứng dụng kỹ thuật khác nhau. Sự phát triển của công nghệ trong ngành thời trang đóng một vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự thay đổi theo hướng bền vững.
Fashion United quyết tâm lựa chọn sợi dứa như một giải pháp thay thế tốt hơn cho da, được thử nghiệm và phát triển trong loạt sản phẩm mới. Theo cam kết của công ty là sử dụng sợi tự nhiên, các bộ sưu tập cũng giới thiệu các loại vải có nguồn gốc từ cà phê và sợi sen. Hiện nay, sản phẩm trọng tâm là đồ da đã được thay thế bằng các thiết kế sử dụng sợi dứa.Để đạt được những mục tiêu bền vững như vậy, Ananas Aman đang phát triển loại vải không dệt chiết xuất tự nhiên từ lá dứa với kết cấu, màu sắc và cảm giác tương tự như da thuộc. Loại vải này là kết quả những nỗ lực của Tiến sĩ Carmen Hijosa, người được truyền cảm hứng từ việc giải quyết các tác động môi trường và các giải pháp đạo đức bằng cách sử dụng sợi thực vật. Tiến sỹ Hijosa cho biết: “Cảm hứng sử dụng loại sợi có trong lá dứa một phần đến từ việc nguyên liệu thô này đã được sử dụng trong các loại vải mỏng truyền thống”.
Điểm được đánh giá cao nhất về sản xuất sợi dứa là nó không cần sử dụng bất kỳ oxit kim loại nặng và các hóa chất độc hại cho sản xuất, con người và môi trường. Ngoài ra, không cần sử dụng các sản phẩm phụ có nguồn gốc động vật và đồng thời là một cách tận dụng chất thải, làm tăng thêm sức mạnh bền vững của sản xuất sợi dứa. Do đó, loại vải này có được độ bền cao, giữ được độ ẩm, thoáng khí, linh hoạt, đa năng và dễ nhuộm và in.
Do những đặc tính và hiệu suất tuyệt vời, sợi dứa đã giành được nhiều giải thưởng như giải thưởng Sáng tạo tốt nhất năm 2015, The Grand Designs Hero năm 2016 và được dán nhãn không độc hại chứng nhận bởi tổ chức PETA năm 2015. Đa dạng từ quần áo, nội thất đến giày dép và phụ kiện, nhiều thương hiệu và người nổi tiếng hiện đã sử dụng sợi dứa để thay thế da trong các bộ sưu tập mới. Ví dụ, gần đây Livia Firth, một nhà hoạt động sinh thái và nhà sản xuất phim đã tạo phong cách riêng cho mình bằng một chiếc váy màu bạc được làm bằng vải sợi dứa PiñatexORO do nhà thiết kế người Ý Laura Strambi thiết kế cho sự kiện Met Gala. Các thương hiệu khác như TimeIVChange, Bourgeois và Alexandra K. đã bắt đầu tung ra các bộ sưu tập sử dụng sợi dứa.
Xơ dứa là một dạng mô mới có nguồn gốc tự nhiên được tạo ra từ lá dứa, một chất thải được tạo ra từ quá trình thu hoạch quả dứa. Chỉ sau nhiều thập kỷ nghiên cứu và nỗ lực của Tiến sĩ Hijosa, tiềm năng của nó mới được thế giới ghi nhận. Tiến sỹ Hijosa cho biết thêm: “Bước tiếp theo để biến phát hiện mới này thành một loại vải dệt mạnh mẽ hơn với khả năng thương mại hóa cao sẽ là kết quả của nhiều năm nghiên cứu và phát triển”. Thông thường, chất xơ được chiết xuất từ phần thịt bên trong của vỏ và lá dứa. Nếu không được chuyển đi làm phân bón, lá dứa sẽ được xứ lý để chiết xuất sợi bằng máy chuốt sợi. Việc sản xuất sợi được thực hiện qua các công đoạn sau:
- Cắt và gọt vỏ: Cây dứa được nhổ khỏi mặt đất;lá và vỏ được tách thành từng bó theo chiều dọc trước khi được tách thủ công để lấy phần còn lại sau khi thu hoạch quả.
- Chiết xuất sợi: Vỏ và lá dày hơn được bóc thủ công.Các phần chiết xuất được đưa qua các con lăn áp lực trong máy để tách xơ tốt.Trước khi chế biến tiếp, nước ép sẽ được loại bỏ khi lá đi qua trục lăn như trong máy ép mía.
- Tách sợi: Vỏ và lá sau khi ép được người vận hành máy kéo ra khỏi trục lăn, tự động tách các sợi và bã thu được ở phía dưới.
- Giặt và sấy: Các sợi chiết xuất được rửa cẩn thận trong bể, vắt, treo trên giá và phơi khô dưới ánh nắng mặt trời.Sau khi được phơi khô, xơ được gửi đến bộ phận kéo sợ
Các ứng dụng kỹ thuật của sợi dứa bao gồm trang phục cưới và dự tiệc, trang phục thường ngày và trang phục lịch sự. Với kết cấu bóng mượt, sợi dứa đang được sử dụng để thay thế cho loại bông đắt tiền vốn được sử dụng trong các trang phục tiện ích. Sợi PALF (sợi lá dứa) được sử dụng trong lĩnh vực aggrotech, hometech và clothtech (vải kỹ thuật). Từ dây thừng đến túi xách, thảm, khăn trải giường và ghế da, PALF có thể được sử dụng một mình hoặc ở dạng pha trộn với các loại sợi khác để thay thế các loại sợi tiêu thụ nhiều nước hơn. Họ được xếp vào danh sách những công ty sáng tạo tốt nhất trong ngành sản xuất giấy và sợi composite. Với các vitamin, khoáng chất và hợp chất đa dạng, sợi PALF được ứng dụng trong các ngành công nghiệp trị liệu, mỹ phẩm và dược phẩm.
Nguồn: Textile Value Chain
Mặc dù có rất nhiều lợi ích tiềm năng của việc sử dụng sợi lá dứa nhưng vẫn có một số bất cập không thể bỏ qua. Ở khu vực Costa Rica, người ta đã chứng kiến những trường hợp lá dứa được xử lý bằng thuốc trừ sâu để sản xuất sợi PALF, chất này không thể phân hủy sinh học như lá không qua xử lý hóa chất. Với những phạm vi về sử dụng các hóa chất cho sợi dứa hiện nay, câu hỏi đưa ra bởi các nhà phê bình “sợi dứa thực sự có tính sinh thái như thế nào?” vẫn chưa được giải đáp. Tuy nhiên, việc xử lý sợi để có được sản lượng mong muốn đôi khi buộc sợi dứa phải trải qua quá trình xử lý hóa học. Hiện tại, qua thí nghiệm người ta biết rằng cần 16 quả dứa (khoảng 480 lá) để sản xuất vải sợi dứa có kích thước khoảng 10 mét vuông, rẻ hơn 20% so với da thuộc. Vì vậy, sợi dứa thực sự là một sự thay thế tương đối bền vững và sinh thái cho da và sợi tổng hợp.
Người dịch: Phạm Kim Anh