Jeans là biểu tượng cho sự bền bỉ, gắn liền với hình ảnh người công nhân khai thác vàng từ cuối thế kỷ 19. Trải qua hàng thập kỷ, jeans không ngừng được tái định nghĩa, vượt ra khỏi phạm vi lao động để trở thành biểu tượng thời trang đại chúng với những thiết kế linh hoạt, trẻ trung và không lỗi thời. Nhưng chính vì sự phổ biến ấy, số lượng sản phẩm jeans bị thải loại ngày càng lớn. Việc tái chế jeans không chỉ trở nên thiết thực mà còn mang giá trị nghệ thuật trong dòng chảy thời trang bền vững.
Hành trình tái chế
Ngay từ tên gọi, RenewJeans – một thương hiệu thời trang thủ công tái chế Việt đã gợi mở về hành trình sáng tạo và đầy cảm hứng: làm mới jeans, trao cho chất liệu này một cuộc đời thứ hai sau khi đã hoàn thành “nhiệm vụ đầu tiên” trong tủ đồ của ai đó.
RenewJeans ra đời năm 2013, được sáng lập bởi chị Kim Ngân – một cử nhân ngành điện tử viễn thông, chưa từng được đào tạo bài bản qua trường lớp nào về thời trang. Bén duyên với đồ tái chế từ những lần làm quà tặng cho người thân, chị Ngân chia sẻ: “Chiếc túi đầu tiên hoàn thành từ một chiếc váy bầu size châu Âu siêu to – một món đồ hiếm người mặc, được coi như đồ bỏ đi, lúc đó mình nhận ra nếu đổi góc nhìn khác, chiếc váy không phải rác mà chính là tài nguyên”. Những món đồ nhỏ bé dần trở thành nguồn cảm hứng giúp chị giải tỏa căng thẳng, nạp lại năng lượng tích cực trong giai đoạn điều trị bệnh nặng.
Được sự động viên của gia đình, bạn bè, chị biến sở thích và niềm vui nhỏ của mình trở thành một hành trình lớn lan tỏa tới cộng đồng: biến những mảnh denim cũ thành túi xách, mũ, móc khóa, gấu bông, thậm chí cả trang sức. Mỗi món đồ là một tác phẩm tái chế mang sắc màu cá tính, nghệ thuật và ứng dụng cao.
Sau hơn 10 năm phát triển, RenewJeans hiện có 1 cửa hàng tại Thủ đô và 7 điểm bán ký gửi ở Hà Nội, TP.HCM và Hội An, đồng thời hoạt động mạnh mẽ trên các kênh thương mại điện tử. Thương hiệu thời trang tái chế này còn thường xuyên góp mặt tại các hội chợ thủ công mỹ nghệ và thời trang xanh, trở thành gương mặt quen thuộc của cộng đồng sáng tạo theo đuổi xu hướng tiêu dùng bền vững.
Mỗi năm, đơn vị tổ chức các đợt thu gom jeans cũ định kỳ vào các tháng 3, 7 và 11, khuyến khích người tiêu dùng đổi đồ cũ lấy sản phẩm tái chế. Không chỉ đổi, bán các sản phẩm có sẵn, điểm độc đáo của RenewJeans là mô hình tái chế cá nhân hóa. Khách hàng có thể mang jeans cũ tới để được “làm mới” theo yêu cầu, từ lựa chọn sản phẩm (mũ, áo, loại túi xách…) cho tới việc thêu hoa, chèn chữ, thêm hình vẽ tay để biến kỷ vật cũ thành một món đồ mới hữu dụng và nhiều cảm xúc.
“Ý tưởng cá nhân hóa không có ngay từ đầu khi bắt đầu dự án, mà được viết tiếp và dài hơn chính từ những khách hàng yêu đồ tái chế của chúng mình. Có bạn Y giữ chiếc áo jeans của Ba bạn ấy từ 17 năm trước, nó luôn ở sâu dưới đáy tủ nhắc nhở rằng khi còn sống Ba bạn yêu thương bạn rất nhiều. Y nói rằng bạn mong chiếc áo đó được sống tiếp, nếu nó chỉ ở dưới đáy tủ thì nó chỉ tồn tại thôi, bạn muốn may 1 chiếc balo và dùng hàng ngày, mang chiếc áo của Ba theo bạn trải nghiệm cuộc sống. Những câu chuyện ấy giúp mình hiểu, tái chế không chỉ là gia tăng vòng tuần hoàn của sản phẩm, mà còn chữa lành và kết nối ký ức” – CEO RenewJeans chia sẻ.
Không dừng lại ở việc kinh doanh, RenewJeans còn tích cực lan tỏa tinh thần DIY (Do it yourself) bằng cách chia sẻ miễn phí các bản vẽ kỹ thuật, hướng dẫn chi tiết trên mạng xã hội để những người yêu thời trang tự tay tái chế jeans tại nhà.
Những rào cản vô hình
Tuy nhiên, hành trình trao “cuộc đời thứ hai cho jeans” không hề dễ dàng.
“Có vô số khó khăn khi RenewJeans bắt đầu hoạt động cho đến nay. Chúng mình phải “đào tạo thị trường”, bởi với đa số người tiêu dùng, khái niệm thời trang tái chế còn rất mới mẻ, quá ít người sẵn sàng chi tiền cho một món đồ từ jeans tái sử dụng. Tìm đầu ra cho sản phẩm là một thách thức, nguyên liệu đầu vào không ổn định cũng là một vấn đề mà RenewJeans cần đối mặt” – chị Ngân tâm tư.
Những lợi ích của thời trang tái chế mang lại cho con người và môi trường tự nhiên là không thể phủ nhận, tuy nhiên người tiêu dùng vẫn có những e ngại và định kiến riêng về đồ cũ như: đồ cũ là đồ bỏ, không đảm bảo vệ sinh, dễ hỏng lần nữa… Chia sẻ về vấn đề này, chị Ngân cho biết: “Hơn ai hết, chúng mình là người làm và tiếp xúc với jeans cũ hàng ngày. Suốt nhiều năm qua, chúng mình đều vui vẻ, yêu công việc và cảm thấy sống ý nghĩa mỗi ngày. Các bạn yên tâm, jeans về xưởng đều được phân loại, giặt sấy sạch trước khi may”. Giản dị và đầy sức sống, mỗi sản phẩm của RenewJeans đều gắn tag có dòng chữ “Cảm ơn bạn đã cho tôi có ích, thêm một lần nữa”, như một cách thể hiện sự kiên định, xóa tan những định nghĩa cũ của người tiêu dùng khi quyết định mua sản phẩm tái chế.
Việc tái chế từng sản phẩm đều là thủ công và không có quy trình cố định, đặc biệt là với các sản phẩm đồ cũ với độ mài mòn, chất liệu, màu sắc khác nhau. Để giải quyết vấn đề này, đội ngũ thiết kế 4 người của RenewJeans được phân chia nhiệm vụ rõ ràng, mỗi người phụ trách một mảng và đều hiểu phần việc của những người còn lại để hỗ trợ khi cần kíp. Với những chất liệu và kiểu dáng khó, cả nhóm sẽ thảo luận với nhau để chọn phương án tốt nhất.
Bên cạnh đó, trong xu hướng tiêu dùng nhanh, việc thuyết phục khách hàng trả giá cao hơn cho sản phẩm tái chế thủ công, trong khi ngoài kia có vô vàn món đồ thời trang công nghiệp giá rẻ, cũng là bài toán lớn về định vị giá trị.
Dù vậy, những khó khăn ấy không khiến RenewJeans chùn bước. Với niềm tin vào sức mạnh của số đông: nhiều người làm việc nhỏ sẽ tạo ra thay đổi lớn, thương hiệu vẫn ngày ngày bền bỉ theo đuổi triết lý sống xanh.
Theo Đặc san Dệt May và Thời trang số tháng 9/2025. Chi tiết tại đây!
